Stair Irisleabhar SPRINGTIME i gCOCHINCHINA - Cuid 1
Hits: 240
NChreid go leor seanfhir nuachta sna 30idí agus 40idí go cinnte gurbh é an tUasal DIỆP VĂN KỶ é féin an fear a ghlac an tionscnamh chun an chéad iris earrach a fhoilsiú, tar éis dó cloí leis an gciorcal Press – is é sin “Đông Pháp” thời báo (Iris ama Indochina na Fraince) de chomhairleoir baile NGUYỄN KIM ĐÍNH i 1927 .
ACé gur le NGUYỄN KIM ĐÍNH an iris sin – ba é TRẦN HUY LIỆU a heagarthóir – The Đông Pháp Am (Fig.1) ba í an irisleabhar uathúil a chuaigh i ngleic leis an ngluaiseacht náisiúnach - a d'fhás an-spreagúil ag an nóiméad sin - agus mar sin d'éirigh léi aird na ndaoine a chuir fáilte roimhe agus a léigh í. Ar an ábhar sin, i dtreo dheireadh na bliana 1927, bhí iris Springtime Time, ar a raibh líon measartha leathanach agus gnáthmhéid, tar éis a láithriú, clóite i ndath dearg agus dubh, agus díoladh amach láithreach é.
Hnó ar chuir na léitheoirí an oiread sin fáilte roimh an ábhar? An ann mar gheall ar chuma na n-ainmneacha móra a bhí ar pholaiteoirí ar nós PHAN CHÂU TRINH, PHAN BỘI CHÂU, nó BÙI QUANG CHIÊU? Is é an fhírinne a chruthú go leor dá mhalairt - bhí sé mar gheall ar an “eccentric" file NGUYỄN KHẮC HIẾU lena dhán “Ag baint suilt as an Earrach" (Chơi Xuân). ag léamh an dáin “Chơi Xuân” scríofa i stíl shimplí na 30í agus na 40idí, d’fhéadfaimis ar dtús a chreidiúint, go raibh sé ag baint linn pléisiúir agus inspioráid duine ar meisce ar fholmhú a ghloine fíona le haon ghulp, ach a mhalairt dár gcreideamh, bhí sé i ndáiríre. ag déanamh, réamh-achoimre ar gach modh éagsúil chun taitneamh a bhaint as an Earrach ar feadh na dtréimhsí stairiúla go léir, ón tSín go dtí ár dtír. Seo ar fad le céadfaí daonnúla, polaitiúla agus míleata…, dírithe ar an tírghrá a mhúscailt.
At an tréimhse ama sin, cé go bhfuil sé saor cheana féin ó naisc litríochta tras-scríofa na Síne agus na Síne, ní fhéadfadh an file seo a bhí ag iarraidh slí mhaireachtála na Fraince a threorú agus Fraincis a fhoghlaim, briseadh lena chuid “tógálacha comhthreomhara” tháinig cuma an ná mar Chung (Clog míorúilteach) eagrán an Earraigh i 1929 - Is trua go bhfuil an ná mar Chung bhí gearr-chónaí; tháinig sé i láthair ar 7 Eanáir, 1929 agus fuair sé bás an-óg ar 25 Márta, 1930.
The ná mar Chung Bhí péire distich gach lá an-bhuíoch ag a léitheoirí ag an am sin :
"Tá cloigín na maidne le cloisteáil ag cur gach dea-mhéine in iúl dár gcomhghleacaithe ar feadh na dtrí lá sona. Agus sinn ró-imníoch agus líonta le grá don tseantír, tá súil againn go mbeidh go leor deiseanna maithe againn sna laethanta earraigh seo.. "
A cás cosúil leis an gceann de TRẦN THIỆN QuÝ – nuair a bhí sé i gceannas ar an Lập Trung (neamhchlaonta) laethúil, bhí sé an-bhuíoch ag na léitheoirí, ach nuair a chuaigh sé isteach sa Cng Luận, is beag ar bheagán a chaill sé an meas sin.
Tb’éigean d’eagrán an earraigh – a foilsíodh san earrach sin – cé go mionmhínithe agus níos gile – cinniúint an náisiúin a roinnt trí gach tréimhse stairiúil dhifriúil. Tréimhse na géarchéime eacnamaíche a bhí sa chéad cheann – agus in eagrán an earraigh a foilsíodh ar 14 Feabhra, 1931, rinne an t-údar NGUYỄN VĂN BA, an t-eagarthóir, gearán faoi ainnise mhuintir Cochin China ina alt dar teideal: “Tết na bliana seo caite agus Tết na bliana seo”. Déanaimis alt a athléamh, líonta le pessimism, ina alt le bheith in ann é a chur i gcomparáid le mír a bhfuil grá ag an saol uirthi Tarlaíonn sé Bhí NGUYỄN KHẮC HIẾU scríofa ina alt dar teideal: “Ag baint suilt as an earrach", luaite thuas.
"... Cé go raibh muid ag baint sult as an t-am deireanach Tet, bhíomar go léir cinnte go mbeimid in ann taitneamh a bhaint as an am Tết na bliana seo, ach i ndáiríre ní raibh muid ag súil go mbeadh sé mar seo. An bhliain seo caite ní raibh am Tết mar an bhliain seo againn Tết am agus leis an fhírinne a rá, ní raibh am Tết chéanna againn riamh i stair Cochin China.".
Cé chomh brónach é an t-am i mbliana?
Cé chomh brónach é an t-am Tân Vi Tết seo?
ISna 30idí, ní raibh mórán nuachtáin scríofa i “ceint" (teanga náisiúnta Laidineach), cé go raibh aithne ag an bpobal liteartha ar na focail Laidine. I measc na nuachtán neamhchoitianta sin, tá an Thần Chung laethúil ba é an ceann is mó den scoth.
Among an grúpa fir nuachta a scríobh nuachtáin agus irisí earraigh, an Cóng Luận (Tuairim an Phobail) Bhí treoirphrionsabal suntasach ag Daily: is é sin grúpa eagarthóirí ar leith a bheith ann do gach eagrán earraigh – mar shampla is iad na heagarthóirí NGUYỄN VĂN BA agus PHÚ ĐỨC a scríobh eagrán speisialta earraigh na bliana 1931. Le saincheisteanna speisialta an earraigh ina dhiaidh tháinig casadh VÕ KHẮC THIỆU, DIỆP VĂN KỶ, ansin TRẦN THIỆN QUÝ.
ACé go raibh meas ag na léitheoirí orthu agus iad fós leis an Thần Chung laethúil - an grúpa Kỷ, gradam Ba a bhí laghdaithe nuair a chuaigh siad ag obair don Cóng Luận laethúil.
"... Ná smaoinigh ar laethanta i gcéin, ó bhliadhain Tân Vi deiridh (1871) go dtí so, tar éis bheith fé Chosanta na Fraince, do mhair gach aoinne i gCochin na Síne go sámh, agus gach uair nuair a tháinig Tết d'ól daoine chun beannuighthe go sona. an t-Earrach go dtí an bhliadhain deiridh (1930), nuair ná raibh an t-atmaisféar agus na radharcanna chomh sásta agus chomh fuadar agus a bhí siad san am a caitheadh, acht ó seachtó go hochtó faoin gcéad den atmasféar Tết le feiscint fós.
D'aithneodh aon duine a rugadh ar an talamh seo amhlaidh. Mar sin féin, tá gach rud athraithe san am Tân Vi Tết seo, is féidir a rá go raibh deich n-uaire de ghníomhaíochtaí ar siúl againn anuraidh agus i mbliana níl fiú ceann amháin againn. Anuraidh, d'fhéadfadh siopa a dhíolfadh síodaí ar shráid Catinat ceithre nó cúig chéad piastre síoda a dhíol gach lá, i mbliana ní fhéadfadh sé a dhíol ach tríocha nó daichead piastre sa lá. Tá gach duine ag gearán faoi chruinniú le caillteanas... "
"... Cúis eile leis an gcás seo is ea na trioblóidí a tharla ón mbliain seo caite. "
But ba cheart go mbeadh a fhios againn nach raibh na nuachtáin agus na hirisí earraigh ar fad tar éis titim isteach i “tuirseach agus brón” ar an scéal, mar go raibh todhchaí bhreá tuartha ag daoine áirithe acu, lena dtuairimí forleathana. Déanaimis leathanach de na Ceist earraigh Trung Lập (neamhchlaonta). a scríobh TRẦN THIỆN QUÝ agus a foilsíodh ar 21 Eanáir, 1933. Bhí nathanna Francacha ar iasacht aige ag insint na n-athruithe rathúnas agus meathlaithe, seans agus mí-ádh – mar fhealsúnacht shíoraí.
"... Tá focal ag na Francaigh a deir: “Is drochghaoth í nach séideann aon duine maith”. Anseo, tá an mhaith sách mall le teacht, ach aithníonn gach duine go bhfuil sé ann i ndáiríre.
“Mura bhfuil, tá a fhios ag ár muintir Ainimiúil anois conas gallúnach a dhéanamh, stocaí a fhí, bróga adhmaid a dhéanamh, agus bróga leathair a dhéanamh; an oiread sin ceardaíochta a bhíodh in áirithe do na Sínigh roimhe seo. Agus mura bhfuil, cén chaoi a bhfuil a fhios ag ár muintir Annamese anois conas bialann, siopaí caife a oscailt, agus anraith Síneach agus núdail Síneacha a dhíol. "
A cúpla bliain ina dhiaidh sin, an Preas tugadh go leor “saoirse” mar sin tháinig an-fhorbairt air go háirithe sna blianta 1938-1939. Nuair a tháinig deireadh leis an gcogadh, áfach, cuireadh go leor nuachtán ar fionraí agus gabhadh go leor fir nuachta agus cuireadh i bpríosún iad. Tá an Preas thit isteach i staid dhrámatúil. Ag an am sin, ní fhéadfadh daoine a fheiceáil ach nuachtáin áirithe ar nós Điện Tín (Daily Telegraph), Sài Gòn (Saigon), Stán Truyền (Cumarsáid) agus Dán Báo (People's newspaper).
Wmaidir leis an Dân Báo (Nuachtán na nDaoine) - Newsman Bhí 3 cinn as a chéile foilsithe ag BÙI THẾ MỸ saincheisteanna an earraigh: i 1940-1941-1942. Ina theannta sin, bhí 3 eagrán foilsithe ag irisí ĐẶNG NGỌC ÁNH agus MAI VĂN NINH sna blianta as a chéile 1943-1944 agus 1945.
If an íseal-spiorad “ton” a leagadh faoi léan le linn géarchéime eacnamaíche, mar sin, nuair a tháinig tréimhse an chogaidh, bhí an tsoinic chéanna sin fós ag freastal ar na maiseanna lena síceolaíocht doicheallach. A ligean ar a athléamh alt a foilsíodh ar an Ệiện Tín i 1945.
"... Ní raibh a fhios ach ag daoine a raibh foscadh acu féin faoin trinse cé chomh domhain agus a bhí an talamh; agus ní raibh a fhios ach ag na daoine a chuaigh chun farraige cé chomh mór agus a bhí an fharraige. Sna 6 bliana seo caite, bhí ár dtír cosúil le long ag seasamh amach chun farraige, agus intíre fós tá trinse beag le foscadh.. "
PIs éard atá i neamhfhoirfeacht eople ná smaoineamh go bhfuil daoine eile níos beannaithe ná iad féin, agus i ndáiríre, gach lá, tá i bhfad níos mó beannachtaí á fháil acu ná a gcomhchréatúir. Cé chomh beag agus a d’fhéadfadh an bheannacht a bheith, ba chóir go mbeadh áthas orainn é a bheith againn, mar go bhfuil sé cruthaithe againn féin go léir díreach mar a dhéanann an foscadh, cé go bhfuil sé caol, fós brú na gaoithe, chomh maith leis na blúirí buama géara.
Thata an cás i CochinChina a bhfuil HỒ BIỂU CHÁNH ar cheann i measc na finné stairiúil.
Lag amharc amach i dtreo Hanoi – chliabhán an náisiúin uile – a bhí ag na nuachtóirí, trí irisí mar Tri Tân (Eolas ar an Nua), Thanh Nghị (Tuairim an Phobail), Trung Bắc Chủ nhật (Domhnach Láir agus Tuaisceartach) fágtha le haghaidh ár mbrabús stór flúirseach doiciméad, a úsáidtear le haghaidh an Preas agus Ciorcail litríochta. Ag labhairt go díreach ar cheisteanna earraigh na Trung Bắc Chủ nhật, Phong Hóa agus Dáta Nay bhí conquered an intinn na léitheoirí Sínis Cochin.
… nuashonraithe …